W ostatnich latach Polska plasuje się w czołówce pod względem liczby pożarów – zaraz za Portugalią i Hiszpanią, natomiast pod względem powierzchni nimi objętej – znajdujemy się w pierwszej dziesiątce. Częstotliwość pożarów jest m.in. konsekwencją zmian klimatycznych (długotrwałe susze, mała liczba opadów) czy składu gatunkowego naszych drzewostanów – w polskich lasach przeważają gatunki iglaste, ze znacznym udziałem sosny (łatwopalne olejki eteryczne). Niestety większość pożarów nadal wybucha z winy ludzi, spowodowana umyślnymi podpaleniami, wypalaniem traw czy nieostrożnym obchodzeniem się z ogniem.

Zagrożenie pożarami lasów w Polsce jest jednym z najwyższych w Europie. Tylko w 2015 roku na terenach zarządzanych przez LP wybuchło 3732 pożarów, które objęły powierzchnię blisko 880 ha. Ponieważ zapobieganie im wymaga bardzo wysokich nakładów – Lasy Państwowe w walce z tym niebezpiecznym żywiołem sięgają również po fundusze unijne.

Koordynowanie przedsięwzięcia pod nazwą "Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – zapobieganie, przeciwdziałanie oraz ograniczanie skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów" PGL LP powierzyło CKPŚ. Projekt ten był realizowany w ramach II osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowiska (działanie 2.1 Adaptacja do zmian klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska).

Okres realizacji: 2016-2023 r.

Cel projektu: zmniejszenie negatywnych skutków wywoływanych przez pożary w lasach oraz sprawne lokalizowanie źródła zagrożenia i minimalizowanie strat, a w dalszej perspektywie – zmniejszenie średniej powierzchni pożarów i rozszerzenie obserwacji obszarów leśnych, szczególnie w nadleśnictwach zakwalifikowanych do I kategorii zagrożenia pożarowego.

Cele uzupełniające:
•    rozszerzenie obserwacji obszarów leśnych,
•    szybsze i bardziej precyzyjne określenie miejsca powstania pożaru,
•    dokładniejsze prognozowanie zagrożenia pożarowego na podstawie danych meteorologicznych,
•    skrócenie czasu dotarcia jednostek LP na miejsce pożaru.

Realizacja projektu przyczyniła się między innymi do:

• zwiększenia odporności lasów na klęski żywiołowe takie jak pożary, którymi zagrożenie wzrasta wraz z ocieplaniem się klimatu,
• podniesienia efektywności systemu wczesnego ostrzegania o pożarach w Lasach Państwowych,
• zwiększenia powierzchni leśnych objętych monitoringiem oraz skrócenia czasu wykrycia zagrożenia i reagowania
• ograniczenia zasięgu pożarów i negatywnych skutków z nimi związanych (np. zubożenie gleby, zniszczenie ekosystemu i zamieszkujących go organizmów, straty materialne),
• poprawy ochrony przeciwpożarowej na obszarach sąsiadujących z terenami administrowanymi przez LP, np. parków narodowych czy terenach zamieszkanych (wpływ na bezpieczeństwo mieszkańców i turystów),
• ograniczenia emisji CO₂ w wyniku zmniejszenia liczby oraz zasięgu pożarów.

Wartość projektu

Całkowity koszt realizacji projektu: 88 029 674,40 zł

Kwota wydatków kwalifikowalnych: 59 472 181,08 zł

Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 50 551 353,92 zł

Nadleśnictwo Mińsk w roku 2018 w ramach projektu wykonało zadanie pn.: „Dostawa i montaż urządzeń na potrzeby modernizacji systemu monitoringu przeciwpożarowego obszarów leśnych w Nadleśnictwie Mińsk”

Przedmiot zamówienia obejmował :

• dostawę i montaż kamery do obserwacji terenów leśnych (kamery ppoż.), umożliwiającej prowadzenie obserwacji w promieniu 20 km, na wieży w Mińsku Mazowieckim i włączenie jej w zintegrowany system obserwacji,
• dostawę niezbędnego wyposażenia  do odbioru obrazu i sterowania kamerami zlokalizowanego w pomieszczeniu PAD Nadleśnictwa Mińsk
• dostawę, instalację, podłączenie, skonfigurowanie, uruchomienie i zintegrowanie dostarczonych oraz posiadanych przez Nadleśnictwo urządzeń, zgodnie z przedstawionymi przez zamawiającego wymaganiami,
• przeszkolenie pracowników oraz konserwatora obsługującego system monitoringu przeciwpożarowego.

Całkowity koszt projektu wyniósł 33 375,89 zł.

Kwota dofinansowania z funduszy europejskich 27 302,00 zł.

Turystyka jest formą aktywności człowieka, która nie musi wpływać negatywnie na siedliska leśne, jeśli jest kontrolowana i organizowana z uwzględnieniem zasad ochrony przyrody. Jednak źle zorganizowana masowa turystyka jest dla lasu zagrożeniem stwarzającym podobne niebezpieczeństwa jak pożary, niszczenie roślinności, nieracjonalny zbiór runa leśnego, niepokojenie i chwytanie zwierząt, wydeptywanie, przenoszenie do biocenoz obcych organizmów, niszczenie mrowisk i innych schronień zwierząt, zaśmiecanie lasu, w tym trwałe zatruwanie gleby.

Zagrożeniem jest też emisja różnych gazów i pyłów do atmosfery, wypływ nieoczyszczonych ścieków komunalnych i przemysłowych do wód i gleby, przesiąkanie intensywnie stosowanych środków ochrony roślin i nawozów w rolnictwie czy też duże ilości odpadów stałych przemysłowych i komunalnych, często wyrzucanych poza miejscami do tego celu przeznaczonymi.

W lasach Nadleśnictwa nie stwierdzono znaczących uszkodzeń ze strony przemysłu, jednak istnieje stałe zagrożenie z tej strony, a lasy są narażone głównie na zanieczyszczenia przemysłowe emitowane do atmosfery. Są to przede wszystkim pyły, tlenki węgla, siarki i azotu, które w sprzyjających warunkach meteorologicznych poprzez atmosferę przenoszone są na znaczne odległości. Sąsiedztwo aglomeracji warszawskiej, zakładów energetycznych i przemysłowych oraz rozbudowany transport towarów i ludzi jest głównym dostarczycielem zanieczyszczeń na teren Nadleśnictwa. Innym źródłem zanieczyszczeń powietrza jest transport i komunikacja. Z roku na rok wzrasta liczba pojazdów samochodowych. Z uwagi na położenie, obszar Nadleśnictwa Mińsk narażony jest na wzmożony ruch ciężkich pojazdów transportu międzynarodowego.

Wśród czynników biotycznych najgroźniejsze jest masowe pojawianie się szkodliwych owadów. Nadleśnictwo należy do grupy o niskim zagrożeniu. Są jednak obszary (leśnictwo Poręby), w których odnotowuje się gradacje boreczników i brudnicy mniszki oraz występowanie ryjkowców. W latach 90-tych XX wiek, na terenie leśnictw Poręby, Dobre, Stankowizna, prowadzono wielkoobszarowe zabiegi zwalczania boreczników, a w leśnictwie Poręby zwalczano także brudnice mniszkę. W 2004 roku, w leśnictwie Mienia, konieczne stało się również podjęcie zwalczana zwójek i miernikowców.

Szkody w drzewostanach z udziałem dębu, którym głównym sprawcą są opiętki, występują na powierzchni 97 ha. W latach 2005-2006 z ich powodu konieczne było usunięcie 1700 m3 posuszu dębowego w leśnictwach Mienia, Pełczanka, Jeziorek.

Na stan zdrowotny lasów wpływają również patogeny grzybowe, które atakują głównie system korzeniowy drzew. Nadleśnictwo Mińsk należy do grupy niskich zagrożeń, choć ok. 17% powierzchni stanowią drzewostany na gruntach porolnych i istnieje tam zagrożenie ze strony huby korzeniowej.

W leśnictwach: Mienia, Piaseczno, Pełczanka, Jeziorek obserwuje się zjawisko zamierania pędów dębu w uprawach i młodnikach, mimo podjętych kroków nie ustalono jaki patogen jest sprawcą szkód

Istotnym problemem są szkody wyrządzane w drzewostanach i uprawach przez sarnę, jelenia i łosia w leśnictwach Pełczanka, Piaseczno, Mienia i Jeziorek. Nadleśnictwo na bieżąco chroni uprawy i drzewostany stosując m.in. skuteczne grodzenia i pakułowanie wełną owczą.

Lasy narażone są także na szkody powodowane przez wiatr, okiść, czy śnieg występowały sporadycznie i nie miały większego znaczenia w gospodarce Nadleśnictwa Mińsk. Jednakże różne anomalie klimatyczne mogą pojawić się w każdym roku, powodując znaczne szkody (na skutek wiatrołomów i śniegołomów w 2000 r. pozyskano ponad 9000 m³ drewna). W sierpniu 2008 r. w wyniku przejścia przez  teren Leśnictwa Jeziorek trąby powietrznej usunięto w latach 2008-2009 wywroty i złomy o masie ponad 5000 m³, założono zręby sanitarne na powierzchni ok 7 ha. Od kilku lat obserwuje się powstawanie w drzewostanach zabagnień i podtopień, co tłumaczy się podniesieniem poziomu wód gruntowych oraz działalnością bobrów. Zabagnienia powstają najczęściej wokół bagien lub w miejscach ich uproduktywnienia w przeszłości,  a także wzdłuż cieków wodnych, gdzie swoje tamy budują bobry.